Stress en burn-out bij kinderen

(Gedrags-)Psychologische hulp aan kinderen in Amsterdam-Centrum

Kinderen en jongeren (pubers) staan steeds meer onder druk. Er wordt van kinderen verwacht dat ze taken op school in een rap tempo kunnen volbrengen, dat ze vaak actief zijn op social media en dat ze interessante (prestigieuze) activiteiten doen tijdens en na schooltijd. Dit kan bij kinderen en jongeren (pubers) spanning en stress geven. Stress betekent 'aanhoudende geestelijke druk'. Zo nu en dan periodes van stress of spanning bij je kind hoeven niet ongezond te zijn. Het is belangrijk dat na een stressvolle situatie (bijvoorbeeld een spreekbeurt) de spanning en stress weer afneemt en verdwijnt bij je kind. Zo kan het lichaam van je kind herstellen en weer tot rust komen.

Wanneer bij je kind een stressvolle situatie te lang duurt of als meerdere stressmomenten elkaar te snel opvolgen, heeft het lichaam van je kind niet genoeg tijd om zich te herstellen. Er kunnen dan stress- en spanningsklachten ontstaan bij je kind. Als stress langdurig aanhoudt dan kan er een burn-out ontstaan. Het aantal kinderen en jongeren (pubers) met een burn-out neemt momenteel toe.
 

Klachten van stress en burn-out bij kinderen en pubers

Stress-, burn-out- en spanningsklachten bij kinderen en jongeren (pubers) kunnen zich op de volgende manieren uiten:

• Lichamelijke problemen: buik- of hoofdpijn, misselijk (soms met overgeven), slaapproblemen, vermoeidheid, onrustig voelen, hartkloppingen, sneller vatbaar zijn voor verkoudheid. Bij ernstige en langdurige stress bij kinderen kan het lichaam van het kind rare dingen gaan doen, zoals spiertrekkingen, uitval van benen of armen, huiduitslag, darmproblemen en flauwvallen (zie ook functionele problemen/SOLK/conversieproblematiek).
• Denkproblemen: concentratie- en geheugenproblemen, niet helder kunnen nadenken, moeite hebben om meerdere taken tegelijk uit te voeren, achteruitgang van schoolprestaties. Klachten bij het kind kunnen dan lijken op ADD (aandachtstekortstoornis) maar het is niet ADD!
• Psychische problemen: vaak overprikkeld zijn, snel huilen, kort lontje hebben, vaak boos worden, zich machteloos voelen (gevoel geen controle te hebben), vervreemd voelen van zichzelf, onzekerheid, zelfvertrouwenproblemen, somberheid, (faal-)angstig of bang zijn, en soms eenzaamheid.
• Gedragsproblemen: kritisch zijn tegenover zichzelf en andere kinderen (alles perfect willen doen), bazig zijn, snel geïrriteerd reageren, opstandig gedrag, vaak in discussie gaan, minder goed voor zichzelf zorgen (slechter eten), minder vaak ontspannende activiteiten doen en gehaast overkomen (geen tijd hebben). Een kind kan zich terugtrekken van gezinsactiviteiten.

De behandeling van stress en burn-out bij kinderen

Het is belangrijk om een goede afwisseling te hebben tussen schoolwerk, hobby's, social media en even helemaal niks doen. Dit is niet makkelijk. De kinderpsychologen en kindertherapeuten bij de kinder- en jongerenpraktijk in het centrum van Amsterdam kunnen je kind hierbij helpen.

De psychologische behandeling en gedragstherapie bij je kind is erop gericht om de stress bij je kind te verminderen door je kind te leren om op een andere (effectievere en rustigere) manier om te gaan met stressvolle periodes. Daarnaast gaat het erom hoe je kind de drukte benadert en niet zozeer om het ontzien van de drukte, vaak is dat niet (geheel) mogelijk.

Tijdens de behandeling leert je kind de eigen behoeftes en lichaamssignalen van stress te herkennen, de eigen grenzen aan te geven en keuzes te maken die goed zijn voor de gezondheid van je kind. Indien nodig worden vaardigheden als assertiviteit en conflicthantering aangeleerd. Wat een kind nodig heeft om stress te verminderen verschilt per kind: wat voor het ene kind werkt hoeft niet voor het andere kind te werken. Dit is een belangrijk aspect tijdens de behandeling: elk kind ontwikkelt zich op zijn of haar eigen manier.
 

Oorzaken van stress en burn-out

Sommige kinderen en jongeren (pubers) zijn gevoeliger voor stress en burn-out dan andere kinderen. De volgende eigenschappen kunnen een kind kwetsbaarder maken voor stress en burn-out: hoog willen presteren, moeilijk 'nee' kunnen zeggen tegen andere kinderen, veel van zichzelf eisen en 'moeten', moeite hebben om hulp te vragen, perfectionisme, meer gericht zijn op de behoeftes van andere kinderen en minder op de eigen behoeftes, graag waardering willen van andere kinderen en belangrijke mensen in de omgeving, het lastig vinden om voor zichzelf op te komen en moeite hebben om de eigen prestaties als positief te zien.

Het kan ook zijn dat levenssituaties voor stress en burn-out zorgen bij je kind. Vaak zijn dit trauma's die van langere duur zijn of steeds terugkomen, zoals een vechtscheiding, ruziënde ouders, verhuizing, financiële problemen bij de ouders, ziekte in het gezin, misbruik of gepest worden. Maar ook ouders die hard werken en altijd bezig zijn kunnen onbedoeld een signaal afgeven dat (altijd) hard werken goed is; ouders fungeren als een rolmodel voor het kind. In dit geval is het raadzaam om een aantal gezinsgesprekken of oudergesprekken te hebben (systeemtherapie) bij kinder- en jongerenpsycholoog Marijke (Marijke is tevens gezins- en systeemtherapeut).