Somberheid bij kinderen en jongeren

(Gedrags-)Psychologische hulp aan kinderen in Amsterdam-Centrum

Ieder kind is wel eens verdrietig of voelt zich een beetje somber. Vaak ontstaan deze gevoelens bij kinderen, jongeren en pubers in reactie op een vervelende gebeurtenis. Dit zijn hele gezonde gevoelens die vaak vrij snel verdwijnen als het kind getroost wordt. Wanneer het kind zich voor langere tijd verdrietig of somber blijft voelen en het troosten of het ondernemen van leuke activiteiten het kind niet vrolijk maakt, kan het zijn dat het kind last heeft van een (lichte) depressie. Dit is heel naar voor het kind maar ook voor de omgeving (familie en vrienden), het is dan belangrijk om goed uit te zoeken of er sprake is van een depressie bij je kind (niet ieder kind dat somber is heeft een depressie) en waardoor de somberheid is ontstaan bij je kind, zodat de juiste psychologische behandeling ingezet kan worden.
 

Klachten van somberheid bij kinderen en pubers

Somberheid bij kinderen en jongeren (pubers) worden doorgaans gekenmerkt door:

• Slaapproblemen (teveel of te weinig slapen) en vermoeidheid.
• Buikpijn, hoofdpijn en/of huiduitslag.
• Piekeren en zorgen maken.
• Concentratieproblemen of besluiteloosheid.
• Vaak overprikkeld zijn en geïrriteerd reageren.
• Hyperactiviteit (kind vertoont druk gedrag).
• Zichzelf waardeloos en niet belangrijk voelen, of juist ernstige schuldgevoelens hebben.
• Weinig zelfvertrouwen hebben, een negatief zelfbeeld.
• Minder goed voor zichzelf zorgen (b.v. verminderde eetlust).
• Geen zin hebben in het ondernemen van leuke activiteiten.
• Naar de buitenwereld toe té vrolijk doen, maar als het kind alleen is dan voelt het zich heel somber.
• Evt. zelfmoordgedachten of pogingen tot zelfmoord hebben gedaan (suïcidaliteit).

Het hoeft dus niet zo te zijn dat een depressie bij kinderen of jongeren (pubers) zich uit in somber en verdrietig gedrag! In tegendeel, jongere kinderen bijvoorbeeld, worden vervelend en uitdagend naar de ouders toe.

De gevolgen van aanhoudende somberheid kunnen onder andere zijn: angsten of bang zijn, paniekaanvallen, depressie, overmatig gamen, drug- of alcoholgebruik, vermindering van schoolprestaties (onder het niveau presteren) en vermijden van sociale activiteiten.

De behandeling van somberheid bij kinderen

Het is belangrijk om vroegtijdig psychologische hulp in te schakelen als je kind zich somber voelt. De psychologische behandeling en gedragstherapie bij de kinder- en jongerenpraktijk in Amsterdam-Centrum heeft als doel het terugkrijgen van plezier in het leven van je kind. Tijdens de behandeling bij één van de kinderpsychologen of kindertherapeuten wordt de oorzaak van de somberheid bij je kind duidelijk, en onverwerkte emoties die zijn ontstaan tijdens heftige gebeurtenissen komen boven en worden verwerkt. Met de juiste psychologische behandeling (bijvoorbeeld psychotherapie, gezinstherapie, cognitieve gedragstherapie) is somberheid goed te behandelen bij je kind. Na de behandeling gaat je kind zich weer fijn en gelukkig voelen, je kind krijgt weer energie, onderneemt leuke activiteiten en schoolprestaties gaan vooruit.

De psychologen van de kinder- en jongerenpraktijk behandelen geen zware depressie (gepaardgaande met zelfmoordgedachten of suïcidaal gedrag). Als blijkt dat er sprake is van een zware depressie bij je kind dan bieden wij ondersteuning en begeleiding totdat je kind terecht kan bij een grotere GGZ-instelling, zoals Levvel (voorheen De Bascule) of Arkin. Tijdens gezinstherapie (systeemtherapie) wordt er gekeken wat nodig is voor je kind om de klachten gerelateerd aan de depressie stabiel te houden en hoe suïcidaliteit voorkomen kan worden. Vaak is dat het creëren van een vangnet voor het kind door een goede samenwerking te hebben tussen ouders, school en de huisarts (en zo nodig andere hulpverleners naast de behandeling bij kinderpsycholoog Marijke).
 

Oorzaken van somberheid

Vaak is er niet één oorzaak aan te wijzen waarom je kind somber is. Factoren die meespelen zijn: erfelijkheid (depressie zit in de familie), je kind heeft een aanleg om negatief te denken bij problemen, het temperament van je kind (kan je kind goed zijn/haar emoties uiten) en opvoeding (was er sprake van een veilige jeugd en hechting, strenge en afwijzende opvoeding of juist overbeschermende opvoeding). Daarnaast kunnen levenssituaties bijdragen aan het ontwikkelen van somberheid bij je kind, zoals een vechtscheiding, ruziënde ouders, verhuizing, ziekte in het gezin, culturele conflicten, misbruik of gepest worden (trauma's). Tijdens de puberteit (adolescentie) zijn jongeren en pubers gevoeliger voor het ontwikkelen van somberheid, sommige situaties lijken voor ons als volwassene onbelangrijk maar kunnen voor het kind als heel heftig worden ervaren, bijvoorbeeld het uitgaan van een verkering of een conflict met een vriend.